Mucize Sorusu: Çözüm Odaklı Terapi Teknikleri

Mucize Sorusu Nedir?

Mucize sorusu, çözüm odaklı terapi (ÇÖT)  sürecinde kullanılan sorulardan biridir. Amacı, hedef belirleme ve problem çözmeyi teşvik etmektir. İyi sorular sormak her türlü terapide büyük öneme sahiptir. Ancak ÇÖT bir dizi soruyu bir teknik haline getirir. Böylece danışanı problem hakkında düşünmeye ve tartışmaya sevk eder.

Bu amaçla sık kullanılan sorulara başlıca örnekler şunlardır:

1-Mucize Sorusu 

Yaygın olarak kullanılan bir soru türüdür. Mucize soru danışanları, sorunlarının artık yaşamlarını etkilemediği bir gelecek hayal etmeye teşvik eder. Böylece arzu edilen geleceği hayal etmek, danışanın ileriye dönük bir yol görmesine de yardımcı olur. Hem bu geleceğin olasılığına inanmaları hem de bunu gerçekleştirmek için atabilecekleri somut adımları belirlemeleri mümkündür.

Bu soru şu şekillerde sorulur:

• • “Düşünün ki bir mucize gerçekleşti. Mücadele ettiğiniz bu sorun bir anda hayatınızdan kayboldu. Bu sorun olmadan hayatınızı nasıl görüyorsunuz?”
  • \”Şimdi size farklı bir soru sormak istiyorum. Diyelim ki bu gece siz uyurken ve tüm ev sessizken bir mucize gerçekleşti. Sonuçta sizi buraya getiren problemin çözüldüğünü gördünüz. Ancak uyuduğunuz için mucizenin gerçekleştiğini bilmiyorsunuz. Peki yarın sabah uyandığınızda sizi buraya getiren sorun çözülmüş olursa hayatınızda neler farklı olacak?

Eğer mucize sorusu işe yaramıyor ya da danışan bu mucizevi geleceği hayal etmekte zorlanıyorsa, bunun yerine \”en iyi umutlar\” sorularını sormak bir diğer seçenektir.

Mucize Sorusu Olmazsa En İyi Umutlar Sorusu Uygundur

Mucize sorusu işe yaramadığında farklı sorular sormak gerekir. Danışanın en iyi umutlar sorularına vereceği yanıtlar, danışanın neyi başarmayı umduğunu belirlemeye yarar. Böylece danışanın gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler koyması mümkün olur.

En iyi umutlar soru örnekleri:

• Bugünkü seanstan en yüksek beklentileriniz neler?
• Değerli olduğunu düşünerek ayrılmanızı sağlamak için bu seansta ne olması gerekiyor?
• Seanslarımızın sona ermesi için her şeyin \”yeterince iyi\” olduğunu nasıl bileceksiniz?
• Akrabalarınızın/arkadaşlarınızın/iş arkadaşlarınızın “[terapiste] gitmenize gerçekten çok sevindim” diyebilmeleri için bu seanslarda ne olması gerekiyor?

.

 

2- Başa Çıkma Soruları

Bu soru, danışanların kendi dayanıklılıklarını fark etmelerine ve sorunlarıyla etkili bir şekilde başa çıkmanın bazı yollarını belirlemelerine yardımcı olmayı amaçlar. Bu yapılamıyorsa terapist işlerin neden daha da kötü olmadığını sorabilir. Başa çıkma soruları danışanların yalnızca ayakta kalmayı başarmakla bile zannettiklerin daha güçlü ve becerikli olduklarını görmelerine yardım eder. Başa çıkma soru örnekleri:

• “Bu durumla nasıl başa çıktınız?”,
• \”Böylesi şartlar altında bile devam edebilmenizi sağlayan şey nedir?”
• \”Bu kadar zorluk karşısında günlük yükümlülüklerinizi yerine getirmeyi nasıl başardınız?\”
• “Tam bir felaketin meydana gelmesini ne engelledi?”
• \”Parçalanmayı nasıl engellediniz?\”
• \”Sizi çözülmekten alıkoyan neydi?\”

3-İstisna Soruları

Danışanlarla rahatsız eden sorunların olmadığı istisnaları belirlemek önemli bir aşamadır. İstisnaların araştırılması, terapistin ve danışanın sorunların çözümünde geçmiş başarıları üzerinden hareket etmesini sağlar. Bu sorular danışanların hem sorunlarının olduğu hem de olmadığı zamanlardaki deneyimlerini kapsar. Bu, sorunların en aktif olduğu koşullar ile sorunların hemen hemen hiç olmadığı koşullar arasında ayrımın görülmesini sağlar. Bu ayrım özellikle danışanın ruh hali veya düşünceleri üzerinde sorunun etkisini anlamak için fayda sağlar. İstisna soruları şunları içerebilir:

• Bana kızgın veya öfkeli olmadığınız zamanları anlatır mısınız?
• Bana en mutlu hissettiğiniz zamanları anlatır mısınız?
• En son ne zaman daha iyi bir gün geçirdiğinizi hissettiniz?
• İlişkinizde kendinizi mutlu hissettiğiniz bir an oldu mu?
• O günü daha iyi bir gün yapan şey neydi?
• Sorunun yaşamınızda mevcut olmadığı bir zamanı düşünebiliyor musunuz?

4-Ölçeklendirme Sorusu 

Danışanlar aşağıda sıralanan noktalarda, ne düşündüklerini 1 (en düşük) ila 10 (en yüksek) arasında derecelendirirler:

• • Deneyimleri
  • Problemlerinin onları şu anda nasıl etkilediği
  • Tedavilerine ne kadar güvendikleri
  • Tedavinin nasıl ilerlediği

Bu derecelendirme, terapistin ilerlemeyi ölçmesine yardımcı olur. İlaveten danışanın çözüm bulma konusundaki motivasyonu ve tedavi sürecine güveni hakkında daha fazla bilgi edinmesine sağlar.  Soru örneği:

• \”1\’dan 10\’a kadar bir ölçekte, sorununuza çözüm bulma ve uygulama konusundaki ilerlemenizi nasıl değerlendirirsiniz?\”

Aynı zamanda bu sorular, olumlu gelişmeleri takip için kullanılır:

• \”10\’un olabilecek en iyiyi ve birin en kötüyü temsil ettiği 1\’den 10\’a kadar bir ölçekte, bugün nerede olduğunuzu söylersiniz?\”

Bir takip sorusu:

• \”Neden beş değil de dört?\”

Mucize Sorusu ve Diğer Soruların Amacı Özetle :

Sonuç olarak çözüm ararken ayrıntılara takılıp kalmak her zaman yararlı olmaz. Amacımız olumlu sonuç almak için çabalamaktır. Çözüm odaklı terapi de bu amaca hizmet eder. Bu sebeple olayların nasıl veya neden bu hale geldiğine dair kafa yormamızın her zaman üretken bir yol olmadığını bilmemiz gerekir. Çözüm odaklı terapinin ardındaki fikir de tam olarak budur. Çoğu insan için çözüm bulmak, sorunu ayrıntılı bir şekilde analiz etmekten daha önemlidir.