Aşk Bağımlılığı

Aşk bağımlılığı, bir kişinin romantik ilişkilerde yoğun bir şekilde duygusal bağımlılık geliştirmesi ve bu bağımlılığın sağlıklı ilişki dinamiklerini bozması durumudur. Bu tür bir bağımlılık, bazen gerçek aşk ile karışır. Ancak temelinde genellikle psikolojik ihtiyaçların tatmin edilmesi veya kaçınılması vardır.

Bu duruma bazen duygusal bağımlılık da denir. Bilhassa, kişinin aşkı veya romantik ilişkileri normalden sapmış, sağlıksız bir şekilde deneyimlediği durumları ifade eder. Böyle bir durumda takıntılı bir saplantı vardır. Ayrıca \”patolojik aşk\” veya \”anormal veya saplantılı aşk\” terimleri ile de eşanlamlıdır. Aşk bağımlılığına dair resmi bir tanı kategorisi DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği\’nin Ruhsal Bozukluklar Tanı Kılavuzu) veya ICD-10 (Uluslararası Hastalık Sınıflandırma Sistemi) gibi uluslararası tanı kılavuzlarında bulunmamaktadır.

Sebepleri

Bu durumun nedenleri ve tetikleyicileri üzerine araştırmalar eksiktir. Ancak travma ve genetik gibi faktörlerin rol oynaması muhtemeldir. Araştırmalar aynı zamanda aşık olmanın verdiği mutluluk ile madde kullanım bozukluğu olan bir kişinin sahip olabileceği zevk duyguları arasında bir bağlantı olduğunu da göstermektedir.

Araştırmacılar, aşık bir kişi ile bir madde bağımlısı kişinin davranışları arasında paralellikler kurmaktadır. Her iki gruptaki insanlar duygusal bağımlılık, istek, ruh hali değişimleri, kompulsiyonlar, takıntılar ve öz kontrol kaybı yaşar. Aşık olduğunuzda beyniniz dopamin gibi kendinizi iyi hissetmenizi sağlayan kimyasal haberciler salgılar. Bu değişiklikler madde kullanımı ve bağımlılığındaki gibidir. 

Aşk bağımlılığının diğer yaygın tetikleyicileri şunlardır: 

1. Düşük özgüven: Kendi değerini bir ilişki üzerinden tanımlama ihtiyacı.
2. Terk edilme korkusu: Çocuklukta veya önceki ilişkilerde yaşanan terk edilme deneyimleri.
3. Bağımlı kişilik özellikleri: Başkalarına aşırı bağımlı olma eğilimi.
4. Travmalar: Çocuklukta yaşanan ihmal, duygusal veya fiziksel istismar.
5. Kimlik sorunları: Kendi başına mutlu ve bütün hissedememe durumu.
6. Duygusal veya cinsel istismar
7. Travmatik bir ilişki

---

Belirtileri

Aşk bağımlılığı yaşayan bireylerdeki belirtiler:

1. Partner olmadan kaybolmuş ya da köklerinden kopmuş hissetmek
2. Partnere aşırı bağımlı hissetmek
3. Aile ve arkadaşlar yerine partnerle olan ilişkiye öncelik vermek
4. Romantik ilerlemelere karşılık verilmediğinde depresyona girmek ve aşk ilgisine takıntılı olmak
5. Kaliteden bağımsız olarak sürekli romantik ilişkiler aramak
6. Romantik bir partner ya da ilişki olmadan umutsuz hissetmek 
7. Sağlıksız ve toksik ilişkilerden ayrılmakta zorluk yaşamak
8. Bir partnere veya aşk ilgisine karşı hissedilen duygulara dayalı olarak kötü kararlar vermek (örneğin, işi bırakmak veya aileyle bağları koparmak)
9. Diğer kişiyi rahatsız edecek kadar takıntılı bir şekilde düşünmek
10. Yoğun takıntı: Partneri sürekli düşünme ve onunla ilgili aşırı endişe.
11. Kontrol edememe: İlişkiyi sonlandırması gerektiğini bilse bile bunu yapamama.
12. Kendini feda etme: Kendi ihtiyaçlarını tamamen göz ardı ederek partnerin ihtiyaçlarını önceliklendirme.
13. Yalnızlık korkusu: Bekar kalmaktan aşırı derecede korkma.
14. Duygusal dalgalanmalar: Partnerle ilgili sürekli iniş çıkışlar yaşama, aşırı mutluluktan yoğun üzüntüye geçiş.
15. Bağımlılık döngüsü: Yeni bir ilişki bitince hemen başka bir ilişkiye başlama eğilimi.

---

Tedavisi

Aşk bağımlılığı tedavi edilebilir bir durumdur. Profesyonel destek genellikle oldukça etkilidir. Tedavi süreçleri şunları içerir:

1. Psikoterapi:
   • Bireysel terapi: Hedef bireyin kendine yönelik farkındalık geliştirmesi ve özgüveninin artırmasıdır.
   • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): En yaygın kullanılan yöntemdir. BDT ile terapist, kişinin bağımlılık yaratan kompulsiyon ve davranışların nedenlerini ve tetikleyicilerini ortaya çıkarmasına ve bunlarla başa çıkmasına yardımcı olur. 
2. Grupla destek: Benzer sorunları yaşayan bireylerle yapılan grup terapileri, yalnız olmadığını hissetmeye yardımcıdır.
3. Mindfulness ve farkındalık çalışmaları: Duyguları düzenlemek ve anı yaşamak için etkilidir.
4. İlaç tedavisi: Depresyon veya anksiyete gibi eşlik eden sorunlar varsa, psikiyatrist gerekirse ilaç tedavisi başlar. Ayrıca antidepresanlar ve duygudurum dengeleyiciler bazı durumlarda takıntı ve dürtüsellik semptomları üzerinde etkilidir.
5. Sağlıklı ilişkiler üzerine eğitim: Bireyin sağlıklı bir ilişki nasıl olmalı konusunda bilgi edinmesini içerir.

Müdahale edilmesi ve üzerinde çalışılması gereken ciddi bir durumdur. Bu süreç, kişinin hem kendisiyle hem de başkalarıyla daha sağlıklı ilişkiler kurmasına yardımcı olur.

Aşk Bağımlılığıyla Başa Çıkmak 

Bu durumla başa çıkmak için şu ipuçlarını deneyin: 

• Kendinizi sevmeyi ve değer vermeyi öğrenin.
• Tek başınıza mutlu olmayı deneyimleyin.
• İlişkilerde sınırlar koymayı öğrenin.
• Destek almak gerektiğinde bir uzmana başvurun.
• Yalnız kalmayı öğrenin : Romantik bir partneriniz olmadığında, yalnız vakit geçirme fırsatını değerlendirin. Bağımlılığınızın nedenlerini ve tetikleyicilerini keşfedin ve yeni bir ilişkiye girmeden önce tedavinizde biraz ilerleme kaydedin. 
• Tekrarlanan kalıplara dikkat edin : Bir aşk bağımlısı genellikle herhangi bir aşk ilgisine karşı aynı davranış modelini sergiler. Romantik geçmişinizi gözden geçirin ve yinelenen kalıpları belirleyin. 
• Kendinize yatırım yapın: Aşk bağımlılığı olan kişiler çoğu zaman kendilerini ve ihtiyaçlarını ihmal ederler.
• Arkadaşlarınıza ve ailenize güvenin : Her ne kadar zor olsa da, yaşadığınız şeyleri sevdiğiniz ve güvendiğiniz insanlarla paylaşın.
• Bir destek grubuna katılın: Yalnız değilsin. Bir destek grubu, sizin hissettiklerinizi deneyimleyen ve bunlarla başa çıkan insanlarla iletişim kurmanızı sağlayacaktır.