Çift Terapisi Teknikleri - Prof. Dr. Sultan Doğan

Çift terapisi teknikleri, çiftin ihtiyaçlarına ve terapistin yaklaşımına göre değişen çok sayıda yöntemi içerir. İşte çift terapisinde sık kullanılan bazı teknikler:

Etkili İletişim Becerileri

Aktif Dinleme: Çiftlere birbirini gerçekten dinlemeyi ve anladıklarını ifade etmeyi öğretir.
Ben Dili: En önemlisi, duyguları ve ihtiyaçları ifade ederken suçlayıcı bir dil yerine \”Ben\” ifadeleri kullanılmasıdır. Örneğin, \”Sen beni üzüyorsun\” yerine \”Kendimi üzgün hissediyorum\”.
Göz Teması: Empatiyi ve bağ kurmayı artırır.

Çatışma Çözme Teknikleri

Terapist bilhassa çatışmalar sırasında, sakin kalma ve yapıcı iletişim kurma becerileri öğretir.
Nihayetinde, çiftlere sorunları çözmek için bir \”ortak zemin\” bulma yöntemleri sunar.

Rol Oyunları

Çiftlerin belirli durumları veya çatışmaları canlandırması sağlanır.
Bu teknik, empati geliştirmek ve birbirini daha iyi anlamak için fayda sağlar.

Cinsellik ve Mahremiyet Çalışmaları

Özellikle fiziksel ve duygusal yakınlıkla ilgili sorunları ele alır.
Ardından, çiftlere, cinselliklerini daha tatmin edici hale getirecek sağlıklı iletişim yolları sağlar.

Duygu Odaklı Çift Terapisi

Temel Felsefe: Çiftler arasındaki duygusal bağı güçlendirmeyi amaçlar. Bağlanma teorisine dayanır.
Uygulamalar:
- Partnerlerin duygusal ihtiyaçlarının keşfedilmesi.
- Duygusal tepkileri anlamak ve yeniden yapılandırmak.
Kimler için Uygun?: Duygusal kopukluk yaşayan ya da ilişkide bağlanma sorunları olan çiftler için idealdir.

Çiftlerin duygusal ihtiyaçlarını anlamalarına ve bu ihtiyaçları daha sağlıklı bir şekilde ifade etmelerine odaklanır.
Çiftler arasındaki bağları güçlendirmek için duygusal yanıtları düzenler.

Çözüm Odaklı Çift Terapisi

Temel Felsefe: Problemlerden ziyade çözümlere odaklanır. Çiftlerin güçlü yönlerini ve başarılarını ön plana çıkarır.
Uygulamalar:
- Çiftlere güçlü yanlarını fark ettirmek ve sorunlara yönelik pratik çözümler üretmek.
- Kısa süreli ve hedef odaklı bir yaklaşımdır.
Kimler için Uygun?: Spesifik bir soruna hızlı çözümler arayan çiftler için uygundur.

Bilişsel Davranışçı Çift Terapisi

Temel Felsefe: Çiftlerin olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmeye odaklanır.
Uygulamalar:
- Çiftlerin çatışmalara neden olan düşüncelerini yeniden yapılandırması.
- Sağlıklı davranışları teşvik eden pratik egzersizler.
Kimler için Uygun?: Özellikle iletişim problemleri ve negatif düşünce kalıpları nedeniyle zorluk yaşayan çiftler için uygundur.

Çiftlerin birbirlerine karşı olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını tanımlamasına yardımcı olur.
Bu kalıpları daha sağlıklı ve olumlu alternatiflerle değiştirmeyi amaçlar.

Davranışsal Çift Terapisi

Temel Felsefe: Çiftlerin birbirlerine yönelik davranışlarını değiştirmeleri gerektiğini vurgular.
Uygulamalar:
- Olumlu takaslar (pozitif davranışların teşvik edilmesi).
- İş birliği ve anlayışı artıran aktiviteler.
Kimler için Uygun?: Olumsuz davranışların sık olduğu ve iletişim sorunları yaşayan çiftler için uygundur.

İmago İlişki Terapisi

Temel Felsefe: Bu yöntem, ilişkilerde yaşanan sorunların çocukluk deneyimlerinden kaynaklandığını varsayar. Amaç, partnerlerin birbirlerini anlamalarını ve iyileştirici bir bağ kurmalarını sağlamaktır.
Uygulamalar:
- Çiftler, \”bilinçli diyalog\” adı verilen özel bir iletişim tekniği ile konuşmayı öğrenirler.
- Bu teknik, duygusal ihtiyaçların ve yaraların fark edilmesini teşvik eder.
Kimler için Uygun?: Özellikle çocukluk travmaları veya duygusal bağlanma sorunları olan çiftler için etkilidir.

Psikodinamik Çift Terapisi

Temel Felsefe: Çiftlerin bilinçdışı süreçlerini ve geçmişteki ilişkilerinin bugünkü ilişkiye etkilerini incelemek.
Uygulamalar:
- Geçmiş travmaların ilişkideki etkilerinin çözülmesi.
- Çiftlerin bireysel farkındalıklarının artırılması.
Kimler için Uygun?: Geçmişteki bireysel deneyimlerinin ilişkilerine zarar verdiğini düşünen çiftler için.

Gottman Çift Terapisi Teknikleri

Gottman Çift Terapisi, Dr. John ve Julie Gottman tarafından geliştirilen, bilimsel araştırmalara dayalı bir yaklaşımdır. Bu terapi modeli, çiftlerin ilişkilerini güçlendirmelerine, iletişim becerilerini geliştirmelerine ve çatışmalarını daha sağlıklı bir şekilde yönetmelerine yardımcı olmayı amaçlar. İşte Gottman Çift Terapisi Teknikleri hakkında detaylar:

Teknikleri ve Uygulamaları

Gottman Çift Terapisi, aşağıdaki temel prensipler ve tekniklere dayanır:

Evlilik Sorunlarını Çözmek için Gerekli Yedi Prensip:
- Çiftlerin sevgi haritalarını oluşturması: Partnerin duygusal dünyasını anlamak ve tanımak.
- Hayranlık ve takdir geliştirmek.
- Pozitif duygusal bağ kurmak.
- Birbirine yönelmek: Küçük ve büyük bağlantı fırsatlarını değerlendirmek.
- Çatışmaları yapıcı bir şekilde yönetmek.
- Hayalleri paylaşmak: Ortak değerler ve hedefler oluşturmak.
- Ortak anlam geliştirmek.
Zarar Verici İletişim Kalıplarını Tanımlama:
- Gottman, ilişkilerde \”Dört Atlı\” olarak adlandırılan dört olumsuz iletişim biçimini tanımlar:
  - eleştiri,
  - savunmacılık,
  - küçümseme ve
  - duvar örme.
- Terapi, bu kalıpların yerine sağlıklı iletişim yolları öğretir.
Fizyolojik Sakinleşme Teknikleri:
- Çiftlere stres anlarında sakinleşme yöntemleri öğretmek önemlidir. Çiftler özellikle yoğun çatışmalar sırasında fizyolojik tepkilerini nasıl yöneteceğini öğrenir.
Onarıcı İletişim Uygulamaları:
- Çatışmaların ardından ilişkiyi yeniden onarmayı öğrenmek için pratikler yaparlar.
İlişki Değerleri ve Rituelleri:
- Çiftlerin, ilişkilerindeki anlamı güçlendirecek ritüeller oluşturması teşvik edilir.

Terapinin Aşamaları

İlk Değerlendirme:
- Çiftin ilişkisinin genel durumu, güçlü ve zayıf yönleri analiz etmeyle başlar. Ayrıca Gottman İlişki Testi gibi ölçüm araçları da vardır.
Bilgilendirme ve Eğitim:
- Çift iletişim, çatışma çözme ve duygusal bağlanma konularında eğitim alır.
Aktif Çalışma:
- Çift, terapistin yönlendirmesiyle ilişki becerilerini geliştirici uygulamalar yapar.
İzleme ve Sürdürme:
- Elde edilen ilerlemelerin devamlılığını sağlamak için takip görüşmeleri uygundur.

Kimlere Uygundur?

İletişim Sorunları yaşayan çiftler.
Yoğun Çatışmalar yaşayan veya bilhassa ilişkilerinde düzenli olarak çatışma deneyimleyen çiftler.
İlişkilerindeki Duygusal Bağı daha da güçlendirmek isteyen çiftler.
Aldatma, güven sorunları gibi ciddi krizlerden geçen çiftler.
Evli veya uzun süreli ilişki içinde olan çiftler kadar yeni evlenenler ya da ilişkiyi geleceğe taşımayı planlayan çiftlere de uygundur.

Ne Kadar Sürer?

Terapi Süresi: Çiftin ihtiyaçlarına bağlı olarak değişir. Genellikle 10-20 seans arasında sürer.
Seans Süresi: Standart bir seans yaklaşık 60-90 dakika sürer.
Çiftlerin terapiye düzenli katılımı ve öğrendikleri becerileri günlük yaşamlarına uygulamaları süreyi etkiler.

Mindfulness ve Stres Yönetimi

Çiftlerin stresli anlarda bilinçli ve sabırlı olmasını sağlamak için mindfulness teknikleri uygulanır.
Çiftlerin farkındalığını artırarak daha derin bir bağ kurmaları hedeflenir.

Sistemik Çift Terapisi

Temel Felsefe: İlişkiyi bir sistem olarak görür. Dolayısıyla çiftin ilişki dinamiklerini analiz eder.
Uygulamalar:
- Önce, çiftin birbirine olan etkilerinin fark edilmesi.
- Sonrasında ilişki içinde roller ve beklentilerin yeniden düzenlenmesi.
Kimler için Uygun?: İlişkilerde güç dengesi sorunları veya karmaşık aile dinamikleri yaşayan çiftler için uygundur.
Ayrıca çiftin içinde bulunduğu aile dinamiklerini analiz eder.
Sorunların aile geçmişiyle veya rollerle nasıl bağlantılı olduğunu inceleyerek çözüm yolları sunar.

Teknikler, çiftin sorunlarına ve hedeflerine göre seçilir. Örneğin:

Güven problemi olan bir çift için EFT veya Gottman Yaklaşımı daha etkilidir.
İletişim sorunları için Aktif Dinleme ve Ben Dili gibi yöntemler uygundur.